Ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền

Bánh chưng bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền là hai món ăn không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên mỗi gia đình. Lật lại sử sách, chúng ta thấy rằng hai thức bánh này có sự tích sâu dày gắn liền với những câu chuyện có thật, mang ý nghĩa văn hóa lịch sử dân tộc sâu sắc. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu chi tiết.

1. Sự tích bánh chưng bánh giầy trong lịch sử văn hóa dân tộc

Sự tích bánh chưng và bánh giầy là một câu chuyện truyền thống trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Dưới đây là câu chuyện về nguồn gốc cũng như ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy theo dòng lịch sử.

1.1. Sự tích bánh chưng

Câu chuyện bắt đầu vào thời xa xưa, khi vị vua Hùng thứ 6 – Vua Chử Đồng Tử – đã tổ chức cuộc thi để tìm người kế vị. Ông ban cho các con cái của mình một thử thách để xem ai có khả năng trở thành vị vua tiếp theo.

Các con trai Vua Chử Đồng Tử là Lang Liêu và Tiết Độ, đều đã rất quyết tâm chiến thắng cuộc thi. Lang Liêu, con út, là một người nhân hậu và tốt bụng, trong khi Tiết Độ, con cả, lại là một người thông minh và tài giỏi.

Trước cuộc thi, vua đã yêu cầu các con mang đến một món quà biểu trưng cho lòng thành của mình. Lang Liêu đã nảy ra ý tưởng làm một loại bánh, thể hiện tình yêu và lòng thành của người con đối với cha mình.

Lang Liêu đã chế biến một loại bánh bằng gạo nếp, đậu xanh và thịt mỡ, được bọc bên ngoài bằng lá chuối. Đặc biệt, ông đã lựa chọn gạo nếp màu trắng tượng trưng cho đất, đậu xanh tượng trưng cho cây cỏ và thịt mỡ tượng trưng cho động vật. Bánh được gói gọn trong hình vuông, biểu thị cho ý niệm về trời đất vuông tròn hoà hợp.

Cuối cùng, khi các con trai trình diễn món quà của mình trước vua, vị vua đã rất ấn tượng với ý tưởng và sự sáng tạo của Lang Liêu. Ông đã công bố Lang Liêu là người chiến thắng và truyền cho ông trách nhiệm làm vị vua kế tiếp.

Từ đó, bánh chưng đã trở thành một món quà truyền thống, được làm trong mỗi dịp Tết Nguyên Đán để tôn vinh tinh thần của Lang Liêu và ý nghĩa gia đình, tình yêu và lòng thành.

1.2. Sự tích bánh giầy

Câu chuyện bắt đầu từ thời xa xưa, khi vua Lạc Long Quân và người tiên nữ Âu Cơ gặp nhau và kết hôn. Họ đã sinh ra hai người con trai, là Hùng Vương và Sơn Tinh. Khi trưởng thành, Hùng Vương đã được truyền ngôi làm vua và trở thành vị vua đầu tiên của nước Văn Lang.

Sau khi trở thành vua, Hùng Vương đã quyết định chia nước Văn Lang cho hai người con trai của mình. Ông yêu cầu Hùng Vương đến đất phía núi để xây dựng và trị vì, trong khi Sơn Tinh được giao trách nhiệm quản lý và phát triển vùng đất ven biển.

Để thể hiện lòng hiếu thảo và tôn vinh cha mẹ, Hùng Vương đã nghĩ ra cách làm một loại bánh đặc biệt để tặng cha mẹ. Ông đã chế biến một loại bánh bằng gạo nếp, thịt mỡ và lá chuối, được gói bên trong một chiếc lá chuối và trói lại bằng sợi dây cỏ.

Bánh giầy, tên gọi của loại bánh này, được gọi là “giầy” vì hình dáng nó giống một chiếc giầy từ xa xưa. Đặc biệt, bánh giầy được làm từ gạo nếp màu trắng tượng trưng cho đất, thịt mỡ tượng trưng cho động vật và lá chuối tượng trưng cho cây cỏ.

Khi Hùng Vương trình diễn món quà của mình trước cha mẹ, vị vua đã rất vui mừng và cảm kích với sự sáng tạo và lòng hiếu thảo của con trai. Ông đã nhận biết ý nghĩa sâu sắc của bánh giầy, biểu thị tình yêu, lòng thành và sự tôn trọng đối với cha mẹ.

Từ đó, bánh giầy đã trở thành một món quà truyền thống, được làm trong mỗi dịp Tết Nguyên Đán để tôn vinh tinh thần của Hùng Vương, ý nghĩa gia đình và lòng hiếu thảo.

2. Ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền

Bánh chưng bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền mang nhiều ý nghĩa độc đáo, sau đây là ý nghĩa chia tiết.

2.1. Ý nghĩa của bánh chưng trong ngày Tết cổ truyền

Bánh chưng tượng trưng cho lòng hiếu thảo và lòng thành: Bánh chứng được chế biến từ các nguyên liệu tự nhiên như gạo nếp, đậu xanh và thịt mỡ. Qúa trình làm bánh phức tạp và đòi hỏi sự tận tâm, công phu. Bánh chưng là biểu tượng của lòng hiếu thảo và lòng thành của con cháy đối với cha mẹ, gia đình và tổ tiên.

Kết nối với quá khứ và truyền thống: Bánh chưng có nguồn gốc từ sự tích Vua Chử Đồng Tử, với ý niệm về sự tôn vinh truyền thống và văn hóa dân tộc. Làm bánh chưng trở thành một hoạt động gia đình truyền thống, kết nối các thế hệ với nhau và tạo ra sự gắn kết gia đình.

Biểu tượng của đất trời và mùa xuân: Bánh chưng có hình dạng vuông tròn, biểu thị sự hoà hợp giữa trời đất và khí hậu thuận lợi cho mùa xuân. Nó cũng tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển và may mắn trong năm mới.

2.2. Ý nghĩa của bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền

Tôn vinh tình yêu và lòng hiếu thảo: Bánh giầy cũng là một biểu tượng của lòng hiếu thảo và lòng yêu thương đối với cha mẹ. Sự sáng tạo và công phu trong quá trình làm bánh giầy thể hiện tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc của con cháu đối với cha mẹ.

Liên kết với vùng đất và biển cả: Bánh giầy tượng trưng cho sự gắn kết của con người với vùng đất và biển cả. Nó biểu thị sự thịnh vượng, phát triển và bình an trong cuộc sống, đặc biệt là đối với những người sống gần biển.

Cả bánh chưng và bánh giầy đều mang trong mình ý nghĩa sâu sắc về tôn vinh truyền thống, lòng hiếu thảo, tình yêu gia đình và hy vọng cho một năm mới an lành, phát đạt. Hai loại bánh này cũng tạo ra sự gắn kết và đoàn kết trong cộng đồng người Việt, tạo nên không khí ấm cúng và đầm ấm trong dịp Tết.

3. Cách đặt bánh chưng bánh giầy trên bàn thờ ngày tết

Bánh chưng bánh giầy trong ngày Tết cổ truyền được đặt trên bàn thờ gia tiên. Vậy, đặt bánh chứng bánh giầy trên bàn thờ ngày Tết sao cho đúng?

3.1. Cách đặt bánh chưng trên bàn thờ

Bánh chưng được đặt ở vị trí trung tâm của mâm cỗ, thể hiện sự quan trọng và tôn vinh của nó trong ngày Tết.
Bánh chưng được đặt trên một đĩa hoặc khay trang trí, thường làm bằng gỗ hoặc sứ.
Đối với mâm cỗ truyền thống, bánh chưng thường được đặt ở tầng trên cùng, bên trái của mâm cỗ.

3.2. Cách đặt bánh giầy trên bàn thờ

Trên bàn thờ, bánh giầy được đặt cùng với bánh chưng, thường đặt phía bên phải của bánh chưng.
Tương tự như bánh chưng, bánh giầy cũng được đặt trên một đĩa hoặc khay trang trí.
Nếu không có đủ không gian để đặt bánh giầy cạnh bánh chưng, nó có thể được đặt ở một vị trí khác trong mâm cỗ, nhưng vẫn cần đảm bảo tính trang trọng và tôn vinh của nó.

Ngoài ra, khi đặt bánh chưng và bánh giầy trong mâm cỗ Tết, cần chú ý đến việc trang trí xung quanh để tạo nên một không gian trang nhã và tươi mới. Các loại hoa, cây cỏ, trái cây và các loại thực phẩm khác cũng có thể được sắp xếp xung quanh bánh chưng và bánh giầy để tăng thêm vẻ đẹp và ý nghĩa cho mâm cỗ Tết.

TOP 200+ BÀN THỜ ĐẸP NHẤT

Vietnamarch – Chuyên gia phòng thờ: 0904.202.880